Próba wyjaśnienia tajemniczej śmierci Generała Władysława Sikorskiego (1881-1943), polskiego męża stanu, polityka. Od listopada 1918 był w Wojsku Polskim. Mianowany przez Radę Regencyjną szefem sztabu w dowództwie w Galicji, uczestniczył w obronie Przemyśla przed Ukraińcami. W 1919 walczył w obronie Lwowa i dowodził grupą operacyjną na froncie polsko-ukraińskim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w latach 1921-1922 szef sztabu generalnego. 1922-1923 premier i minister spraw wewnętrznych. Rząd Sikorskiego doprowadził do uznania polskich granic wschodnich przez Konferencję Ambasadorów. Jako minister spraw wojskowych w gabinecie S. Grabskiego zlecił opracowanie pierwszych planów operacyjnych i mobilizacyjnych, rozbudowy marynarki i lotnictwa oraz przemysłu zbrojeniowego. Walczył z Józefem Piłsudskim o wpływy w wojsku. W czasie przewrotu majowego 1926 nie zaangażował się po żadnej ze stron. Do 1939 pozostał "generałem do dyspozycji" ministra wojny. Przebywał przeważnie we Francji, gdzie odbywał intensywne studia wojskowe. Był przeciwnikiem politycznym obozu sanacji. Po zajęciu Polski przez Niemców w 1939 został premierem Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji, w którym objął także tekę ministra spraw wojskowych oraz Naczelnym Wodzem. Po kapitulacji Francuzów Sikorski podpisał umowę w sprawie odbudowy armii polskiej w Wielkiej Brytanii. Po napaści Niemiec na ZSRR zawarł układ z rządem radzieckim normujący stosunki dwustronne i układ w sprawie utworzenia armii polskiej w ZSRR. Treść układu nie precyzująca przebiegu polskiej granicy wschodniej stała się przyczyną kryzysu rządowego i powstania silnej opozycji. Odkrycie grobów katyńskich doprowadziło 23 IV 1943 do całkowitego zerwania przez rząd sowiecki napiętych już wcześniej stosunków dyplomatycznych z rządem polskim. Sikorski zginął w katastrofie lotniczej 4 VII 1943 w Gibraltarze, powracając z inspekcji wojsk na Środkowym Wschodzie. Przyczyn katastrofy nie wyjaśniono do chwili obecnej. Pochowany jest na cmentarzu polskich lotników w Newark, w Wielkiej Brytanii. Po ekshumacji w 1993 jego szczątki przewieziono do Warszawy, a następnie 17 września 1993 złożono je w krypcie na Wawelu.
Generał Sikorski - tajemnica śmierci / The Mystery of General Sikorski’s Death – 60', 1987, dir. Witold Zadrowski
An attempt to probe into the mysterious circumstances of the death of General Władysław Sikorski (1881-1943), Poland’s military and political leader. He fought in the Polish-Soviet War of 1920. He served as Prime Minister (1922-23) and Minister of Military Affairs (1923-24). Following Pilsudski’s coup in 1926, he fell out of favour with the new regime. After the outbreak of World War Two, he became Prime Minister of the Polish government-in-exile and Commander-in-Chief of the Polish Armed Forces. Following Germany’s attack on the Soviet Union, he concluded a treaty on the re-establishment of diplomatic relations between Poland and the Soviet Union and the formation of a Polish army in the Soviet Union. But the Soviets broke ties with Sikorski in 1943 when he refused to remain silent about Stalin’s responsibility for the Katyń massacre of Polish officers and demanded an inquiry into the crime.
Sikorski died on 4 July, 1943 when the British Royal Airforce aircraft carrying him plunged into the sea seconds after take-off from Gibraltar. The circumstances of the crash have long been disputed. Sikorski was buried at the cemetery of Polish airmen in Newark. In 1993, his body was laid to rest at Wawel Cathedral in Kraków. In 2008, after being exhumed for an autopsy, Sikorski’s body was returned to its sarcophagus in the cathedral crypt.