Historia armii opowiedziana przez żołnierzy Andersa oraz historyków, z wykorzystaniem bogatego materiału archiwalnego. Po wybuchu II wojny światowej dowodził Grupą Operacyjną Kawalerii. Po ciężkich walkach przeciwko Niemcom udało się mu przebić na południe. Wobec zaciskającego się pierścienia niemiecko-sowieckiego rozformował Grupę Kawalerii na mniejsze oddziały, które miały przedostać się na Węgry. Przebijając się w jednej z takich grup, 29 września w okolicach Sambora, dwukrotnie ranny, dostał się do niewoli sowieckiej. Przetrzymywany był w więzieniach we Lwowie i w centralnym więzieniu NKWD na Łubiance w Moskwie. Podczas 22-miesięcznego pobytu w więzieniu był wielokrotnie przesłuchiwany i bezskutecznie namawiany do wstąpienia do Armii Czerwonej. Został uwolniony po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i podpisaniu układu Sikorski-Majski. Następnie został mianowany dowódcą Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, a po ewakuacji latem 1942 wojska i ponad 20 tys. cywilów (uratowanych z więzień i łagrów) do Iranu – dowódcą Armii Polskiej na Wschodzie i 2 Korpusu Polskiego, którym dowodził w kampanii włoskiej m.in. podczas bitwy o Monte Cassino. Ostro skrytykował ustalenia konferencji w Jałcie. Władze komunistyczne Polski w 1946 roku odebrały mu stopień generała i polskie obywatelstwo. Pozostając na emigracji kontynuował działalność polityczną, ukierunkowaną na zachowaniu ciągłości konstytucyjnej Rządu Emigracyjnego w Londynie. Był przewodniczącym Skarbu Narodowego. Uczestniczył w kampanii na rzecz uwolnienia Polaków przebywających w łagrach. Do końca życia pozostał na emigracji, zmarł 12 V 1970 roku, dokładnie w 26. rocznicę bitwy pod Monte Cassino. Pochowany został, zgodnie z jego wolą wśród swoich żołnierzy na polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino, we Włoszech.
Generał Anders i jego armia / General Anders and his Army – 55', 1987, dir. Witold Zadrowski
The film traces the history of General Anders’ Army in accounts by its soldiers and historians. It also includes rich archival footage.
Born in 1892, Anders was in command of a cavalry brigade at the start of World War Two. Forced to retreat to the East, he was wounded and at the end of September was taken prisoner by the Soviets. He spent twenty two months in the NKVD Lubyanka prison in Moscow. Tortured in countless interrogations, he was persuaded to join the Red Army, but he refused to meet any of the Soviet demands. He was freed after the outbreak of the German-Soviet war and, following the signing of the Sikorski-Majski Pact, was nominated Commander of the Polish Army in the Soviet Union. In the summer of 1942, the Anders Army, together with over 20, 000 Polish civilians, freed from prisons and labour camps, was evacuated to Iran, Iraq and Palestine. There, Anders formed and led the 2nd Polish Corps, which fought in the Battle for Monte Cassino in the Italian Campaign.
General Anders was critical of the decisions of the Yalta Conference. In 1946, the communist authorities in Poland deprived him of his Polish citizenship and his military rank. As a political émigré in Britain, he continued his political activity aimed at preserving the constitutional continuity of the Polish Government-in-Exile in London. He took part in the campaign for the release of Poles still held in Soviet labour camps. He died on 12 May 1970, the 26th anniversary of the Battle of Monte Cassino, and was buried, in accordance with his wish, at the Polish War Cemetery at Monte Cassino. After the collapse of communism in Poland in 1989, his citizenship and military rank were posthumously reinstated.