„Bronisław Huberman, czyli zjednoczenie Europy i skrzypce” – 52', 2010, reż. Piotr Szalsza

Bronisław Huberman był jednym z najwybitniejszych skrzypków-wirtuozów pierwszej połowy XX wieku. Jego biografia obfituje w liczne fakty, które w całości układają się w opowieść o międzynarodowej działalności muzyka, polityka, społecznika, pisarza, naukowca, pedagoga, organizatora życia artystycznego i sponsora. W osobie Huberman mamy do czynienia z prawdziwym humanistą i kosmopolitą, w znaczeniu człowieka, który poprzez wielokierunkowość działań stał się obywatelem świata i obywatelem temu światu służącym. Już jako 12-latkowi Jan hrabia Zamoyski podarował mu drogocenny prezent – skrzypce Stradivariusa. Huberman rozsławił na całym świecie Karola Szymanowskiego poprzez popularyzację jego utworów skrzypcowych. Jego dotacja pozwoliła na wykupienie domu urodzin Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli. Jego koncerty posiadały często charakter charytatywny. Na przełomie lat 20. i 30. wygłaszał liczne referaty na temat zjednoczenia Europy. Wydał na ten temat książkę: „Europa ojczyzn”. Był inicjatorem i twórcą Palestyńskiej Orkiestry Symfonicznej w Tel Avivie czyli dzisiejszej Filharmonii Izraelskiej. Alberta Einsteina namówił do uczestnictwa w Komitecie Honorowym tego przedsięwzięcia. Bezpośrednim impulsem była sytuacja w Niemczech po objęciu władzy przez Hitlera. Bodaj jako pierwszy artysta odmówił w 1933 roku przyjazdu do Niemiec na koncerty. „...Jestem Polakiem, Żydem, wolnym artystą i paneuropejczykiem. W związku z tymi właściwościami muszę uznawać hitleryzm za mojego wroga śmiertelnego. W tym problemie nie chodzi o koncerty ani o Żydów, chodzi o najelementarniejsze zasady naszej europejskiej kultury - o  wolność osobistą uwolnioną od więzów kastowości i rasizmu. Nie mogę zakończyć tego listu, by nie dać wyrazu najgłębszego bólu z powodu przyczyn, które oddaliły mnie chwilowo od Niemiec. Szczególnie odczuwam ten ból, jako przyjaciel moich niemieckich przyjaciół, jako interpretator niemieckiej muzyki, bardzo odczuwający brak niemieckiej publiczności...” Huberman koncertował praktycznie we wszystkich krajach Europy, w Palestynie, w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Oceanii, na Bliskim Wschodzie, w Południowej Afryce ... W tym fabularyzowanym dokumencie w sposób nowatorski potraktowane zostały materiały archiwalne.

 

Bronisław Huberman, czyli zjednoczenie Europy i skrzypce / Bronisław Huberman or the Unification of Europe and the Violin – 52', 2010, dir. Piotr Szalsza

Born in Częstochowa in 1882, Huberman was a Polish Jewish violinist, one of greatest virtuosos of the first half of the 20th century. This alone would be sufficient reason to produce his film portrait but there was much more to his life than his spectacular musical career. The film is also about Huberman the politician, social activist, writer, teacher, sponsor of the arts, philanthropist and citizen of the world. He was a boy of twelve when a Polish aristocrat, Count Jan Zamoyski, gave him a Stradivarius as a gift. Foreign tours took him to almost all the European countries, Palestine, the United States, Canada, Australia, the Middle East and South Africa. He did a great deal to promote the music  of Karol Szymanowski around the world. It was thanks to his donation that the State purchased Chopin’s birthplace manor in Żelazowa Wola and turned it into a museum. He gave many charity concerts. In the late 1920s and early 1930s he delivered numerous lectures on the idea of a united Europe and published the book - ‘Vaterland Europa’ (1932). In 1936, Huberman founded the Palestine Orchestra known today as The Israel Philharmonic Orchestra. He provided 75 Jewish musicians with immigration documents and financed their move to Palestine, effectively saving them from certain death at the hands of the Nazis. He was one of the first artists to turn down, in 1933, an invitation to perform in Germany. He wrote: ‘I am a Pole, Jew, free artist and a pan-European. In view of these characteristics I have to consider Nazism as my mortal enemy. The issue is not about the concerts or the Jews; it is about the most fundamental principles of our European culture, about personal freedom liberated from the fetters of the caste system and racism. I cannot conclude this letter without giving vent to my deepest pain caused by the factors which temporarily moved me away from Germany.  I experience this pain all the more so as a friend of my German friends, as an interpreter of German music and someone who misses the German audience a lot.’

The fictionalized documentary uses archive material in an innovative way. 

 

Media Kontakt, ul. Wilcza 12 C, 00-532 Warszawa, tel. +48 22 627 28 31, fax. +48 22 622 60 13
design©pixele.net