Film – powstały z inicjatywy Jerzego Giedroycia pod patronatem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego – przypomina mało znany epizod z historii XX wieku: sojusz polsko-ukraiński zawarty przez marszałka Józefa Piłsudskiego i atamana Semena Petlurę w 1920 roku w celu przeciwstawienia się Rosji Sowieckiej. To między innymi dzięki temu, że wojska Petlury zatrzymały pod Zamościem Konną Armię Budionnego, nie zdążyła dostać się pod Warszawę i możliwy był „Cud nad Wisłą”. Pokój Ryski zawarty wbrew intencjom Piłsudskiego oddawał Wschodnią Ukrainę sowieckiej Rosji, a sojusznicze wojska Petlury zostały internowane w Polsce. Petlura był jedynym uznawanym międzynarodowo szefem rządu Ukrainy. Po wycofaniu międzynarodowego uznania Ukraińskiej Republiki Ludowej, od 1921 przebywał najpierw w Polsce, następnie po wymuszonym na Polsce przez dyplomację sowiecką wydaleniu na emigracji w Budapeszcie, Wiedniu i Genewie, wreszcie w Paryżu. Został zamordowany przez zamachowca Szolema Szwarcbarda 25 maja 1926, z inspiracji sowieckich służb specjalnych. Szwarcbard podczas procesu w Paryżu utrzymywał, że morderstwa dokonał w akcie zemsty za wymordowanie jego rodziny na Ukrainie w okresie rządów Petlury i został przez ławę przysięgłych (i w konsekwencji sąd) uniewinniony. Po agresji Niemiec hitlerowskich na Polskę w 1939 roku wielu ukraińskich żołnierzy zapisało chlubną kartę w obronie Rzeczypospolitej.
Trudne Braterstwo / A Difficult Brotherhood – 52', 1999, dir. Jerzy Lubach
The film was made at the initiative of Jerzy Giedroyć, under the patronage of President RP Aleksander Kwaśniewski. It recalls a little-known episode in 20th-century history: the alliance concluded in 1920 by Marshal Józef Piłsudski and Simon Petlura with a view to counteracting the threat of Soviet Russia. It was partly thanks to the feat of the Petlura forces that Budyonny’s Cavalry Army was stopped near Zamość and was unable to reach Warsaw in time to prevent the ‘Miracle on the Vistula’, which sealed the Polish victory in its war against Soviet Russia. The Treaty of Riga, concluded against Pilsudski’s intentions, ceded Eastern Ukraine to Soviet Russia and ruled that Petlura’s allied troops were interned in Poland.
During the period of Ukrainian independence in 1918-1920, Petlura was recognized by the international community as Head of the Ukrainian State. Once that recognition had been withdrawn, he lived, from 1921, in Poland. After Soviet diplomacy forced Poland to extradite Petlura, he emigrated to Budapest, and from there to Vienna, Geneva and Paris, where, on 25 May, 1926, he was assassinated by the Jewish anarchist Sholom Schwartzbard acting on the instruction of Soviet secret services. Having claimed during the trial that he murdered Petlura as a revenge for the killing of his family in Ukraine during Petlura’s rule, he was acquitted. After the Nazi German aggression against Poland in 1939, many Ukrainian soldiers displayed great courage in the defence of Poland.