„Świat według Generała” – 53', 2005, reż. Tomasz Pobóg-Malinowski

Film oparty jest na wielogodzinnym wywiadzie przeprowadzonym z inicjatywy gen. Jaruzelskiego w grudniu 1990 r. w ostatnim tygodniu sprawowania przez niego urzędu Prezydenta RP.
Gen. Jaruzelski do kamery powiedział m.in.: „w końcu 1981 r. miałem dwa wyjścia, albo sobie strzelić w łeb albo realizować taką politykę. Wybrałem to drugie. Może szkoda”. Opowiada jak uczęszczał do szkoły księży Marianów w Warszawie. W domu wychowywany był w tradycji niepodległościowej i niechęci do lewicy, Rosjan i bolszewików. Jego ojciec jako ochotnik walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Gdy wybuchła II wojna światowa Jaruzelski miał 16 lat. Rodzina ewakuowała się na Litwę. Po aneksji Litwy przez Związek Sowiecki rodzina (bez ojca wcześniej wywiezionego do obozu) została w bydlęcych wagonach zesłana na Syberię. Pracował przy wyrębie lasu. Ojciec po zwolnieniu i dotarciu do rodziny wkrótce zmarł. Po wybuchu wojny sowiecko niemieckiej i podpisaniu układu Sikorski-Majski Wojciech Jaruzelski, jak twierdzi, przez przypadek nie znalazł się w Armii Andersa. Dotarł do tworzącej się armii Berlinga i został skierowany do szkoły oficerskiej. Przeszedł szlak bojowy przez Ukrainę, Lublin i dotarł na tzw. przyczółek Magnuszewski, nad Wisłą koło Puław. Był pewien, że po wybuchu powstania Warszawa zostanie wyzwolona przez polskich żołnierzy idących ze Wschodu. Matka i siostra ciągle były na Syberii. Wojsko stało się jego domem. „Nową sytuację ustrojową uznawałem za sprawiedliwą”. Wierzył, że oskarżani w stalinowskich procesach rzeczywiście popełnili przypisywane im przestępstwa. Uwierzył, że komunizm to piękna idea i chciał w pełni tej idei służyć. Wielki zryw 1956 roku „niestety nie został wykorzystany”. Interwencja w Czechosłowacji to było „mniejsze zło”. Jaruzelski był przy tym jak Gomułka podejmował decyzję o strzelaniu do robotników na Wybrzeżu. Był także w gronie osób, które uznały, że trzeba odsunąć Gomułkę od władzy. Zadeklarował wówczas pełne poparcie wojska do zmian. „Porozumienia gdańskie były zawarte pod strajkowym pistoletem” – twierdzi. W 1981 r. obawiał się scenariusza podobnego do budapesztańskiego w 1956 r., co musiałoby się zakończyć rozwiązaniami „wynikającymi z układów sojuszniczych”. Wtedy musiałby skorzystać z własnego pistoletu i zakończyć te dylematy: zginąć ale w ostrogach. Poważnie przyczynił się do okrągłego stołu i pomyślnego zakończenia obrad. „Gdyby nie było tej Polski przez te 45 lat bylibyśmy między Bugiem a Wartą, nędznym Księstwem Warszawskim”.

Przebieg kariery Wojciecha Jaruzelskiego:
Wojskowe awanse: na stopień kapitana (1946), majora (1948), podpułkownika (1949), pułkownika (1953), generała brygady (1956), generała dywizji (1960), generała broni (1968), generała armii (1973).
Kariera polityczna: szef Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego – poprzez tę instytucję partia komunistyczna sprawowała nadzór nad wojskiem – (1960), poseł na Sejm (1961), wiceminister obrony (1962), członek KC PZPR 1964), członek Biura Politycznego PZPR (1970), I sekretarz KC PZPR i prezes Rady Ministrów (1981), prezydent PRL (1989).
Co roku 13 grudnia w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego przed domem gen. Wojciecha Jaruzelskiego zbierają się demonstranci. Od 1995 roku toczy się proces przeciwko osobom oskarżonym o wydanie w grudniu 1970 r. rozkazu strzelania do stoczniowców. Wśród oskarżonych jest gen. Wojciech Jaruzelski. 

 

Świat według Generała / The World According to the General – 53', 2005, dir. Tomasz Pobóg-Malinowski

A film based on the several hour-long interview given by General Wojciech Jaruzelski, at his own request, in December 1990, in the last week of his term as President of the Republic of Poland.

In it, he said: ‘At the end of 1981 I faced a choice of shooting myself in the head or realizing my policies. I chose the latter. Perhaps it is a pity’.

Wojciech Jaruzelski was brought up in a family which cherished  the tradition of independence struggle and had an aversion to the leftist views and the Bolsheviks. His father fought as a volunteer in the Polish-Soviet war. He was educated in a Catholic school. He was 16 when World War Two broke out. His family was evacuated to Lithuania but after the annexation of that country by the Soviet Union they were deported to Siberia in cattle wagons. Still a teenager, Jaruzelski performed forced labour byclearing the forest. He claims in the interview that it was only by accident that, following the outbreak of the Soviet-German war and the signing of the  Sikorski-Mayski Agreement on the re-establishment of diplomatic relations between Poland and the Soviet Union, he did not join the non-Soviet controlled Polish Army of General Anders but the Polish units being formed after Soviet command. He served in General Berling’s First Polish Army along its combat route from Ukraine through Lublin and Warsaw to Berlin. He says he was sure that after the outbreak of the Warsaw Uprising on 1 August 1944, the Polish capital was would be liberated by Polish troops advancing from the East. Poland’s new ‘political situation’  appeared to him as a ‘just solution’. He believed that the Polish patriots who stood trial during the Stalinist period were indeed guilty of treason. Communism was for him a beautiful idea which he wanted to serve. In his view, the great political unrest of 1956 ‘has not been, unfortunately, taken proper advantage of’. The Warsaw Pact intervention in Czechoslovakia in 1968 was ‘a lesser evil’. In December 1970 Jaruzelski was at the side of Party leader Gomułka when he gave the order to use force against protesting workers. He was also among those who turned against Gomułka and removed him from office. According to General Jaruzelski, the Gdańsk Agreements signed in August 1980, which paved the way for the birth of Solidarity, were concluded ‘under the threat of strikes’. In 1981, during mounting confrontation between Solidarity and the authorities he feared ‘a scenario reminiscent of the events in Budapest in 1956’, something that would have to result in solutions resulting from mutual obligations among the socialist allies. In such a case, he would have to make use of his own pistol.

In 1989 Jaruzelski contributed to the success of the Round Table talks between the communist authorities and the Solidarity opposition, which led to partially-free elections in June 1989. He said in the interview: ‘If we had not the Poland that existed for 45 years, we would have been a state between the Bug and Warta Rivers, a miserable Duchy of Warsaw’ (a reference to the Duchy of Warsaw formed by Napoleon in 1807, during the period of the partitions of Poland).

General Wojciech Jaruzelski served as Minister of National Defence (1969-1985), First Secretary of the Polish United Workers Party (1981-1989), President of the People’s Republic of Poland (19 July 1989 – 31 December 1989) and President of the Republic of Poland (31 December 1989 – 21 December 1990). The General’s political opponents and critics stage a protest in front of his house every year on 13 December, the anniversary of the imposition of martial law. He is among a group of former communist party high-ranking functionaries accused of issuing an order to use firearms against the shipyard workers in December 1970. Their trial began in 1995. 

 

Media Kontakt, ul. Wilcza 12 C, 00-532 Warszawa, tel. +48 22 627 28 31, fax. +48 22 622 60 13
design©pixele.net